Teken zijn kleine parasieten die zich voeden met het bloed van dieren en mensen. Voor katten kunnen teken een flinke bron van ongemak en zelfs gezondheidsrisico’s zijn. In dit artikel duiken we diep in wat teken zijn, waarom ze gevaarlijk kunnen zijn, hoe je ze kunt herkennen, wat de symptomen zijn als je kat besmet raakt, en vooral: hoe je je kat effectief kunt beschermen tegen deze vervelende beestjes.
Wat zijn teken?
Teken zijn spinachtige parasieten die voorkomen in grasrijke, bosrijke en struikachtige gebieden. Ze zijn erg klein — vaak niet groter dan een speldenknop — maar kunnen sterk opzwellen wanneer ze bloed zuigen. Teken zijn geen insecten, maar behoren tot de familie van de spinachtigen, net als spinnen en mijten.
Deze parasieten wachten op een gastheer, zoals een kat, om zich eraan vast te hechten en zich te voeden met bloed. Tijdens het bijten kunnen teken ziekteverwekkers overbrengen die ernstige gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken.
Waarom zijn teken gevaarlijk voor katten?
Teken zelf veroorzaken jeuk en irritatie, maar het grootste probleem is dat ze ziekten kunnen overbrengen. Dit gebeurt doordat teken bacteriën, virussen of parasieten bij zich kunnen dragen die in de bloedbaan van je kat terechtkomen.
Veelvoorkomende tekenziekten bij katten
- Babesiose: een parasitaire infectie die rode bloedcellen aantast en bloedarmoede kan veroorzaken.
- Borreliosis (Lymeziekte): hoewel zeldzamer bij katten dan bij honden, kan Lymeziekte klachten zoals koorts, vermoeidheid en gewrichtspijn veroorzaken.
- Anaplasmose: een bacteriële infectie die koorts, zwakte en spierpijn kan veroorzaken.
Hoewel katten minder vaak ernstig ziek worden door teken dan honden, kunnen de gevolgen nog steeds ernstig zijn, vooral bij jonge, oude of zieke katten.
Hoe krijgen katten teken?
Katten krijgen teken meestal als ze buiten lopen in natuurgebieden waar teken voorkomen. Dit kunnen bossen zijn, parken, tuinen met veel begroeiing, of zelfs langere grasvelden. Teken kruipen niet zomaar door de lucht, ze “wachten” op een gastheer op planten en struiken, en klampen zich vast zodra een kat langsloopt.
Binnenkatten hebben meestal minder kans op teken, maar als je kat af en toe naar buiten gaat, is de kans er zeker.
Hoe herken je een teek bij je kat?
Teken zijn klein, maar niet onzichtbaar. Ze hebben een ovaalvormig lichaam en kunnen variëren in kleur van lichtbruin tot bijna zwart. Als ze zich volgezogen hebben met bloed, zwellen ze op en worden ze groter, soms zo groot als een erwt.
Ze hechten zich meestal vast aan de huid van je kat, vaak op plekken waar de vacht dunner is of moeilijk te bereiken, zoals:
- Achter de oren
- Rond de nek
- In de oksels
- Rond de kop en hals
- Tussen de tenen
Als je merkt dat je kat ineens veel krabt, likt of bijt op een bepaalde plek, kan dit wijzen op een teek of andere huidirritatie.
Wat te doen als je een teek bij je kat vindt?
Verwijderen van teken
Het is belangrijk om teken zo snel mogelijk te verwijderen omdat de kans op overdracht van ziekteverwekkers toeneemt naarmate de teek langer vastzit.
Zo verwijder je een teek veilig:
- Gebruik een speciale tekentang of een pincet met een fijne punt.
- Pak de teek zo dicht mogelijk op de huid vast, vlak bij de kop.
- Trek de teek langzaam en recht omhoog, zonder te draaien of te knijpen.
- Zorg dat je de hele teek verwijdert, inclusief de kop.
- Desinfecteer de beetplek met bijvoorbeeld alcohol.
- Was je handen goed na het verwijderen.
Gebruik geen olie, alcohol, of hitte om de teek te verwijderen; dit kan ervoor zorgen dat de teek stress krijgt en mogelijk ziekteverwekkers in de wond spuwt.
Let op symptomen na tekenbeet
Na het verwijderen van een teek is het verstandig je kat de komende weken goed in de gaten te houden op symptomen zoals:
- Verlies van eetlust
- Koorts
- Slapheid
- Kreupelheid of stijfheid
- Zwelling bij de beetplek
Bij deze symptomen neem je meteen contact op met de dierenarts.
Hoe voorkom je teken bij je kat?
1. Gebruik van tekenpreventie
Er zijn verschillende producten op de markt die teken voorkomen of doden:
- Spot-ons: vloeistoffen die je op de huid van je kat aanbrengt. Ze werken meestal een maand lang tegen teken.
- Tekenbanden: halsbanden met insectenwerende stoffen.
- Tabletten: orale medicatie die teken afstoot of doodt.
- Sprays: kunnen ook effectief zijn, vooral in combinatie met andere middelen.
Bespreek met je dierenarts welke optie het beste is voor jouw kat, zeker als je kat een binnen- en buitenkat is.
2. Regelmatige controle
Controleer je kat regelmatig, vooral na een buitenwandeling, op teken. Zo kun je snel ingrijpen en eventuele teken verwijderen voordat ze lang kunnen blijven zitten.
3. Houd de omgeving schoon
Teken komen het meeste voor in struikgewas en hoog gras. Door het gras in je tuin kort te houden en struiken goed te snoeien, verklein je de kans dat teken in je tuin zitten.
Teken en kittens
Kittens zijn extra kwetsbaar voor parasieten zoals teken. Zij kunnen sneller ziek worden en hebben een minder ontwikkeld immuunsysteem. Het is daarom verstandig om vanaf jonge leeftijd te beginnen met preventieve maatregelen, altijd in overleg met je dierenarts.
Mythen over teken bij katten
- “Teken komen alleen voor in het bos.” Teken kunnen ook in parken, tuinen en zelfs stedelijke gebieden voorkomen als er voldoende begroeiing is.
- “Teken bijten alleen honden.” Ook katten kunnen teken krijgen en besmet worden met ziekten.
- “Als mijn kat binnen blijft, heeft hij geen teken nodig.” Binnenkatten hebben meestal minder kans op teken, maar als ze naar buiten gaan of contact hebben met andere dieren, kan het alsnog voorkomen.
Wat te doen bij een tekeninfectie?
Als je vermoedt dat je kat ziek is door een tekenbeet, is het belangrijk om snel naar de dierenarts te gaan. De dierenarts kan bloedtesten doen om te kijken of je kat een tekenziekte heeft opgelopen en kan medicijnen voorschrijven die helpen om de infectie te bestrijden.
Conclusie: wees alert op teken!
Teken zijn kleine maar gevaarlijke parasieten die je kat flink kunnen ziek maken. Door je kat goed te beschermen met preventieve middelen, regelmatig te controleren op teken en snel te handelen als je een teek vindt, help je je kat gezond en gelukkig te blijven. Vergeet ook niet je omgeving schoon te houden en bij twijfel altijd contact op te nemen met je dierenarts.
